Deskiñ ha Komz Brezhoneg
Kentel Brezhoneg - Here 2023
Telenn Ar meurzh 02 a viz Here 2023
Labourat war un tem (endro, douar, planedenn, diskar-amzer etc...)
• Tem Ifig - An iskar-Amzer
An hanv a zo tremenet. Erru eo an diskar-amzer.
An heol n’eo ket ken tomm. An avel a zo freskoc’h.
An deliou melen en em zistag diouz ar gwez hag a darnij en aer.
An avaloù hag a c’histin bremaïk a vo darev.
Graet e vo neuze sistr nevez.
Er parkeier, al labourerien a zo o tennañ patatez ha beterabez.
Goude e vo troet an douar evit lakaat an here, araok an amzer fall hag ar glao.
Ar glao bras a zistremp an douar, a zi-walc’h an hentchoù hag a laka ar gwazhioù da zic’hlanniañ.
Pan erruo ar brini du, douget gant an avel-gwalarn, tostaat a reio ar goanv.
L’été est passé, l’automne est venu.
Le soleil n’est plus aussi chaud. Le vent est plus frais.
Les feuilles jaunes se détachent des arbres et voltigent dans l’air.
Les pommes et les châtaignes seront bientôt mûres.
On fera alors du nouveau cidre.
Dans les champs, les laboureurs arrachent les pommes de terre et les betteraves.
Ensuite, on tournera la terre pour faire les semailles, avant le mauvais temps et la pluie.
La grande pluie détrempe la terre, ravine les chemins et fait déborder les rivières.
Quand arriveront les noirs corbeaux poussés par le vent de nord-ouest, l’hiver approchera.
• Gerioù nevez
Here, an here➣ les semailles
Darev➣ mûr, prêt, cuit
Darnijal➣ voleter, voler bas
Diwalc'hiñ➣ raviner, délaver
Da vat➣ pour de bon
Dic'hlann (où)➣ inondation, débordement
Dic'hlannañ➣ déborder
Glann° (où)➣ rive, bord
Gwazh (ioù)➣ ruisseaux, rivière
Tennañ➣ extraire, tirer, ôter, arracher
Les subordonnées relatives (OULPAN II K21)
• Sujet & CoD indéfini (sub.relative : qui, que ...)
Kavout un den➣ hag a gomz brezhoneg
Kavout un den➣ hag en/he deus blev melen.
Kavout un den➣ hag a zo fentus
Lâr din anv un den➣ hag a gan mat
Lâr din anv un den➣ hag en deus un ti e Binig
Lâr din anv un den➣ hag a zo eus Bro-Leon
Lâr din anv un den➣ hag .../...
Setu aze ur maen➣ hag a zo kaer
Paotred➣ hag a zesk brezhoneg
• Sujet & CoD défini (sub.relative : qui, que ...)
Kavout an den➣ a gomz brezhoneg
Kavout an den➣ en/he deus blev melen.
Kavout an den➣ a zo eus Bro-Leon.
Piv eo an den➣ a zo eus Lanidig ? Daniela eo.
Piv eo ar plac'h➣ a zo eus Bro-Leon hag a gelenn brezhoneg ? Izabel eo.
Piv eo an den➣ a zesk Grezionek ? Mikeal eo.
An hini➣ en deus komzet zo fentus
Testen Anjela Duval
An douar a gren a gren➣ La terre qui tremble, qui tremble
A gren gant anoued ?➣ qui tremble de froid ?
A gren gant kounnar ?➣ qui tremble de colère ?
A gren gant aoan ? Pe gant naon ?➣ qui tremble de peur ou de faim ?
An douar a gren, a gren➣ la terre qui tremble, qui tremble
'Vel ur mezvier ? pe unan drammet ?➣ comme un ivrogne ou un drogué ?
An douar a gren gant ar spont➣ la terre qui tremble de terreur
Gant spont rak an Den➣ De terreur devant l'Homme
Rak gouiziegezh an Den➣ devant le savoir de l'Homme
Rak fallagriezh an Den➣ devant la méchanceté de l'Homme
An douar a gren, a gren, a gren➣ la terre qui tremble, qui tremble, qui tremble.
Nota Deverioù evit ar sizhun a zeu : divinadelloù, termenadur (dra, loen etc...) gant (subord.relatives)
Telenn ar meurzh 10 a viz Here 2023
Support de leçon : Difaziadenn deverioù - Goulennoù, Divinadeloù : N'eo ket bet breutaet hiziv (non discuté ce jour)
• Kinnig beaj e Ouzbekistan evit Guy (Guy)
Hent ar seiz (pe sidan) ➣ route de la soie
Dindan an douar, dan-zouar (pe kondon) ➣ sous-sol (terrestre)
An heñcher ➣ le guide
• Petra ober ? evit doujañ (ha gwareziñ) da zouar.➣ Quoi faire pour respecter et protéger la Terre (douar, dour, aer).
Da skouer, Olier, Guy hag Ifig :
Evit bigi-merdeadenn, eoulistri, listri-kenwerzh, bigi-pesketa ret eo cheñch an danvez-tan eoul-maen,
gant unan all naetoc'h evel Gaz, Hygrogen. Marteze ivez evit karr-nij.
Gwelloc'h merañ ha lodennañ(iñ) an danvezioù en dour.➣ Mieux gérer et partager les ressources en eaux.
• Gerioù all (autres mots abordés)
Dougen klemm➣ porter plainte
bezhin glas➣ algues vertes
Telenn ar meurzh 16 a viz Here 2023
• Support de leçon : Difaziadenn deverioù - Goulennoù, Divinadeloù
Petra eo al loen a gerzh gant pevar zroad d'ar mintin, gant daou droad da greisteiz hag tri zroad an abardaez ?
Petra eo ar mor a zo e-barzh ar bro-Ouzbekistan ? [Ar mor Oural eo]
Lârit din ur bro hag a zo e hanternoz ar bro-Ouzbekistan ? [kazakstan eo]
• Gerioù nevez
Amprevan°(ed)➣ insecte(s)
Gwenan➣ abeille
Gwesped➣ guêpe
Kelien➣ mouche
Merien➣ fourmis
Kevnid➣ .araignées
Troadig-kamm➣ jeu de marelle
• Pleustriñ Kentel 21 pajenn 180
a : Peseurt stumm tud 'pez poan oc'h anduriñ ?
b : Ar re a vutun deuzh taol.
a : Peseurt stumm tud na blijont ket dit ?
b : Ar re na selaouont ket ar re all.
• Gerioù nevez pleustriñ 2
breugeudiñ ouzh taol.➣ roter à table
bezan o poufal➣ se vanter, crâner
Ober fae war ar re all➣ mépriser les autres
bezan feulz(s)➣ être violent, fougueux
doujañ an natur➣ respecter la nature
• Pleustriñ Kentel 21 pajenn 180.
a : Anavout 'rez ar plac'h zo azezet aze ?
b : Ya, anavout mat a ran anezhi.
a : Petra eo hec'h anv ?
b :Sophie. Met bez' zo tud hag a ra Soso deuzouti (anezhi).